Jenny Gierveld (1938) heeft aanzien in de sociologie en daarbuiten verkregen met haar baanbrekende onderzoek naar eenzaamheid. Zij liet zien dat een subjectieve ervaring als eenzaamheid ook structurele oorzaken heeft. Zij promoveerde in 1969 op onderzoek naar ongehuwden, en heeft sindsdien een grote bijdrage geleverd aan onderzoek naar mensen binnen hun sociale netwerken, zowel in Nederland als internationaal. Ze werkte tot 1987 bij de afdeling methoden en technieken van de Vrije Universiteit Amsterdam, en haar werk paste uitstekend in het onderzoek naar waarnemingsmethoden binnen de sociologie. Ze startte, samen met haar studenten, met kwalitatief onderzoek naar de beleving van eenzaamheid, en met voor die tijd geavanceerde statistische technieken ontwierp en testte ze de eenzaamheidsschaal. Deze schaal werd in 1985 gepubliceerd, is sindsdien toegepast in talloze onderzoeken en herhaaldelijk getest in verschillende bevolkingsgroepen in binnen- en buitenland. De ‘De Jong Gierveld schaal’ is één van de twee internationaal gezaghebbende instrumenten om eenzaamheid te meten.
In 1984 verscheen de Nederlandstalige monografie ‘Eenzaamheid, een meersporig onderzoek’ waarin kennis over het ontstaan en voortbestaan van eenzaamheid werd gebundeld. Na haar overstap naar het Nederlands Interdisciplinair Demografisch Instituut (NIDI) in 1987 bleef zij veel publiceren, ook vanaf 2000 als fellow van het Netherlands Institute for Advanced Study en na haar pensionering in 2003. Al die tijd bleef zij verbonden met de afdeling sociologie van de VU. Naast eenzaamheid ging haar onderzoek over herpartnering van ouderen en ‘nieuwe’ relatievormen zoals de ‘Living Apart Together’ (LAT) relatie, een verschijnsel dat ondanks de Engelstalige naam in het Angelsaksische taalgebied nauwelijks wetenschappelijk werd bestudeerd en door haar op de kaart werd gezet. Haar werk betreft ook andere onderwerpen, zoals huwelijkskwaliteit en sociale uitsluiting. Ze behoort tot de selecte groep van sociologen die uitstekend in staat zijn om ‘kwantitatief’ en ‘kwalitatief’ onderzoek te combineren en op elkaar te laten voortbouwen. Met haar oorspronkelijke en doorwrochte bijdragen was en is zij een trouwe en graag geziene deelnemer aan internationale en Nederlandse wetenschappelijke congressen en workshops.
Jenny Gierveld is de motor achter allerlei samenwerkingsverbanden met collega’s, studenten en promovendi. Daaruit is een indrukwekkende lijst van toonaangevende, grootschalige en langlopende wetenschappelijke dataverzamelingen voortgekomen. Programma’s als Sociale Integratie voor Jong-Volwassenen Survey (PSIN), Leefvormen en Sociale Netwerken van Ouderen survey (LSN), Longitudinal Aging Study Amsterdam (LASA), Netherlands Kinship Panel Survey (NKPS), en Generations and Gender (GGP) profiteerden van haar pionierswerk, haar brede en specialistische inhoudelijke expertise, en haar contacten. Deze programma’s hebben model gestaan voor sociologische dataverzamelingen in het buitenland.
Van haar bestuurlijke kracht profiteerden verschillende wetenschappelijke instellingen. Als directeur bouwde zij het NIDI uit naar een nog meer gerenommeerd onderzoeksinstituut. Zij bracht een sociologische blik in het werk van veel adviescommissies, zoals die van NWO, de KNAW en de VN. Zij was betrokken bij de oprichting van Erbij, de nationale organisatie tegen eenzaamheid, en later als adviseur, en is lid van de wetenschappelijke adviesraad van het VWS-programma ‘Een tegen eenzaamheid’. Zij is altijd actief en constructief aanwezig, met haar vragen en suggesties, en bereid om anderen bij te staan.
Naast haar wetenschappelijk werk was en is ze als publiek socioloog ook zeer gedreven in het delen van haar kennis. Via editorials en blogs, via publicaties voor en mondelinge presentaties aan professionals en andere geïnteresseerden bereikt ze veel mensen en geeft ze een eigen boodschap mee over hoe je eenzaamheid kan aanpakken. Ze adviseert haar toehoorders om te investeren in hun ‘konvooi’, een metafoor voor het netwerk van relaties dat meevaart door het leven. Of de zaal groot of klein is, haar overtuigingskracht raakt veel mensen. Haar passie is hier het best te zien: als socioloog, gebruikmakend van empirische kennis, bijdragen aan een betere samenleving.